Sağlık & Spor Terimleri Sözlüğü
Dezenfeksiyona benzeyen, ama ondan farklı olarak hastalık yapıcı mikroplan değil, mikroplan taşıyan, çevreye zarar veren ya da hoşa gitmeyen hayvanları yok etmeye yönelik işlem.
Şeker hastalığı bazen ilk kez gebelikte ortaya çıkabilir. Buna da gestasyonel (gebeliğe bağlı) diabetes mellitus adı verilir.Daha öncesinden şeker hastalığı olan ve bu nedenle insülin kullanan gebeler ve mevcut gebeliği esnasında şeker hastalığı tanısı konan gebelerde anne adayı ve özellikle de bebek açısından tehlikeli durumlar ortaya çıkabilir.
Doğrudan doğruya hastalık yapıcı mikropları ortadan kaldırmaya yönelik işlem.
Dalağın çok çeşitli fonksiyonları olduğu için, kan veya lenf sistemini içeren birçok hastalıkta, enfeksiyon, tümör, karaciğer hastalığı ve parazitlerle ilgili durumlarda etkin rol oynayabilmektedir.Dalak, lenf sistemi ve immün sistemin bir üyesi olup beyaz kan hücrelerinin dolaşımı, kırmızı kan hücrelerinin üretimi ve korunmasında görevlidir.Kapı toplardamarında yüksek tansiyon genellikle dalağın büyümesine yol açar. Büyüyen dalak kemik iliğinin etkinliğini kısıtlar; alyuvar, akyuvar ve trombositlerin üretimini engeller. Kemik iliğinde alyuvar yapımının azalması alyuvar üretimini uyaran folik asit yetersizliği ve aşırı alyuvar yıkımıyla da birleşince hastada kansızlık ve vücut direncinde genel bir zayıflama ortaya çıkar. Bu durumda hastanın olası bir kanamaya dayanabilmesi zordur.Sık Rastlanan NedenleriEnfeksiyöz mononükleoz (EBV ye bağlı) hemolitik anemiler talasemiler hemoglobinopatiler glukoz 6 fosfat dehidrogenaz eksikliğine bağlı hemolitik anemi idyopatik otoimmün hemolitik anemi immün hemolitik anemi sarkoidoz sklerozan kolanjit bakteryel enfeksiyonlar viral enfeksiyonlar parazitik enfeksiyonlar siroz (portal ven obstrüksiyonu, portal hipertansiyon) lösemi Hodgkin hastalığı lenfoma Wilson hastalığı kistik fibroz bilyer atrezi enfeksiyöz mononükleoz (CMV ye bağlı) kedi tırmığı hastalığı orak hücreli splenik kriz.Dalak büyümesinin başka sebepleri de vardır. Bu liste hepsini içermemektedir. Sebepler hem kişinin yaşı, cinsiyeti hem de belirtinin özelliği, zamanı, kötüleştiren faktörler, iyileştiren faktörler ve beraberindeki şikayetler gibi spesifik karakterleriyle değişiklik gösterebilir.İlk YaklaşımBüyümüş dalağın rüptürü (yırtılması) özellikle enfeksiyöz mononükleozda olmak üzere diğer birkaç splenomegali sebebi olan durumda da meydana gelebilir. Aktif sporları içeren aktivitelerin sınırlandırılması, dalak rüptürüne neden olabilecek travmalardan korumada yardımcı olabilir.Muayene Sırasında Sorulabilecek SorularTıbbi hikaye alınır ve fizik muayene yapılır.Dalak büyümesi ne zaman başladı?Probleminizin farkında mıydınız yoksa fizik muayene sırasında doktorunuz tarafından mı tespit edildi?Başka belirtiler var mı?Tanısal Testler Şunları İçerebilirKarın filmi, tam kan tahlili, sebeplere yönelik testler.
Diyabetli hastaların ayakalarında oluşan yaralara karşı alınabilecek önlemler ve sağlık korumaları.
Dual Energy X-Ray Absorptiometry= Çifte enerjili X ışını absorpsiyometrisi. Şu anda kemik yoğunluğunu tarayarak kemik kitlesini değerlendirmenin ve böylece kırıklar oluşmadan osteoporoz riskini tahmin etmenin en güncel yoludur. DHA: Dokozahekzaenoik asid (esansiyel, yani vücutta üretilemediği için besinlerle alınması gereken bir yağ asidi).
Lenf bezleri gibi bakteri ve kanser hücrelerini süzgeç gibi toplayan bir karın organıdır. Lösemide büyüyebilir.
Diyabet, vücudunuzda pankreas adlı salgı bezinin yeterli miktarda insülin hormonu üretmemesi ya da ürettiği insulin hormonunun etkili bir şekilde kullanılamaması durumun da gelişen ve ömür boyu süren bir hastalıktır. Sonuç olarak kişi, yediği besinlerden kana geçen şekeri yani glukozu kullanamaz ve kan şekeri yükselir (hiperglisemi).Yediğimiz besinlerin özellikle karbonhidrat içeren besinlerin çoğu vücutta enerji için kullanılmak üzere glukoza dönüştürülür. Midenin arka yüzeyinde yerleşik bir organ olan pankreas, kaslarımızın ve diğer dokuların kandan glukozu alıp enerji olarak kullanmalarını sağlayan'insülin' adı verilen bir hormon üretir. Besinlerle kana geçen glukoz, insülin hormonu aracılığı ile hücrelere girer. Hücreler glukozu yakıt olarak kullanır. Eğer glukoz miktarı vücudun yakıt ihtiyacından fazla ise karaciğerde (şeker deposu=glikojen), yağ dokusunda depolanır.Diyabeti olmayan bir birey kan şekeri düzeyi açlık halinde 120 mg/dl, tokluk halinde (yemeğe başladıktan iki saat sonra) 140 mg/dl'nin üstüne çıkmaz. Açlıkta veya toklukta ölçülen kan şekeri düzeyinin bu değerlerin üstünde olması diyabetin varlığını gösterir.Bir kişinin diyabetli olup olmadığı Açlık Kan Şekeri (AKŞ) ölçümü veya Oral Glikoz Tolerans Testi (OGTT) yapılarak saptanır. AKŞ ölçümü 100-125 mg/dl olması gizli şeker (pre-diyabet) sinyalidir. AKŞ ölçüm sonucunun 126 mg/dl veya daha fazla olması diyabetin varlığını gösterir.OGTT'de glikozdan zengin sıvı aldıktan 2 saat sonraki kan şekeri değeri önemlidir. İkinci saat kan şekeri ölçümü 140-199 mg/dl ise gizli şeker, 200 mg/dl veya daha yüksek ise diyabet tanısı konulur.
Dişözünün ölümünü sağlamak amacıyla yapılan girişim.
Sağır ve dilsizlerin çeşitli parmak, el ve kol hareketleriyle harf ya da heceleri anlatma yöntemi;
Herhangi bir iç organda çok sayıda divertikülün bulunması.
Gerekli hücum ve sağlamlaştırma tedavilerini takiben 2-3 yıl süre ile sağlanan kemik iliği uyumasının (remisyon) şifaya dönüşmesi için yapılan tedavidir.
Divertikül duvannda oluşan iltihap.
Kalınbarsaklarınçeperinde yıllar içinde oluşan küçük baloncuklara divertikül adı verilir.BelirtilerKarında genellikle solda, bazen sağda ağrı ve hassasiyet, ateş yükselmesi genelde ilk şikayetlerdir. Nadiren iltihabi hadisenin süratle ilerlemesi durumunda genel durum bozukluğu ve şok görülebilir.TanıDivertikülit sırasında muayene, kan tetkikleri ve batın tomografisi ile teşhis rahatlıkla konur. İltihabi durum geçtikten sonra hastaya mutlaka kolonoskopi adı verilen endoskopik tetkik yapılmalıdır. Bu yöntemle kalınbarsağın tamamının içi ayrıntısı ile görülür. Yaşanan hadisenin divertiküllere bağlı olup olmadığı kesin olarak anlaşılır.Tedavi
Hafif vakalarda antibiyotik tedavisi ve ağızdan gıda alımının azaltılması veya kesilmesi ile durum düzelir. Ağır vakalarda hastanede damardan antibiyotik tedavisi ve damar yolu ile beslenme gerekebilir. İltihabi sürecin barsak delinmesine yol açtığı az sayıda vakada acil cerrahi müdahale gerekebilir.Öneriler
Doktorunuz tavsiyelerine uyunuz.
