Sağlık & Spor Terimleri Sözlüğü
Cam kemik hastalığı, kemiklerde kolay ve sık kırılmanın yanısıra mavi sklera, diş bozuklukları ve işitme sorunlarınında birlikte görüldüğü bir hastalıktır.
Beyin, beyincik ve soğaniliği birbirine bağlayan Varol köprüsündeki anatomik yapı.
Canlıların sınıflandırılmasında kullanılan bir terim olup, türleri içerisine alan taksonomik bir gruptur.Örneğin köpek (Canis), meşe (Quercus) gibi.
Beyin yarıkürelerinin derin bölümündeki bozmadde çekirdeği; iki yapıdan oluşmuştur:
Cildimizin rengini, deri hücrelerince üretilen'melanin' pigmenti belirler. Bazen bu renklendirme mekanizmasına bir şey olur ve cildin bir bölgesi çok fazla melanin üreterek rengi koyulur (chloasma).Bunun tersi de olur; cildin bir bölümünde hiç melanin üretilmeyince orası beyazlaşır. Beyaz bir leke periyodik olarak geliştiğinde' vitiligio' denen hastalığınız var demek olabilir.
İyileştirici, yatıştırıcı ve antiseptik etkileri olduğu bilinen bir yumuşatıcı. Kuru cildin tedavisinde kullanılır.
Dördüncü karıncık tabanının yanlarında yer alan, alt beyincik sapları da denen oluşumlardan her bîri; soğa-niliği beyincikle birleştirirler
Cildin dış etkenlere ve dış etkilere dayanıksızlığın azalarak, biyolojik sürecin yavaşlaması ile meydana gelir.
Kalsiyum vücut için gerekli bir mineraldir. Az da olsa, yapılan araştırmalar yüzeysel uygulamalarda bu mineralin iyi bir iltihap giderici (anti-enflamatuar) ve tedavi edici olduğunu göstermiştir.
Beyin gövdesinden çıkan üst beyincik saplarının üst yüzünde görülen yuvarlak çıkıntı.
Cilt üzerinde belirginleşen farklı ve açık tonda belirtilerle süren bir problemdir.Vitiligo ciltte renk açılmaları ve beyaz lekelenmelerle seyreden bir hastalıktır ve vücudun herhangi bir yerinde görülebilir. Vitiligosu olan hastalarda bu lekelere aynı anda birçok yerde birden rastlamak mümkündür.Cilde rengini veren maddeye‘Melanin' denilir. Vitiligo ise bu maddenin ciltte bulunmaması nedeniyle ortaya çıkar; melanini yapan‘Melanosit' isimli hücrelerin bir sebeple tahrip olması altta yatan sebeptir.Özellikle koyu renkli teni olanlarda daha dikkati çeken kozmetik problemlere yol açar. Önümüzün yaz olması nedeni ile güneşe maruz kalan hastalarda normal alanlar koyulaşırken vitiligolu kısım açık renkli kalacağından aradaki renk farkı daha belirgin olacaktır.Vitiligo bir ülke nüfusunun yaklaşık%1-2'sinde bulunur. Bu da Türkiye'de yaklaşık 700 bin ila 1,5 milyon hastanın bulunduğu anlamına gelir. Çoğunlukla ilk belirtiler genç yaşlarda çıkar; hastaların%95'i 10-30 yaş arasında vitiligo tanısı alırlar. Kadınlarda ve erkeklerde aynı sıklıkta görülmekle birlikte aile hikayesi önemlidir. Ailesinde vitiligo olanlarda ve saçı erken beyazlamaya başlayanlarda hastalığın ortaya çıkma riski daha fazladır. Bunun yanında insanın savunma sisteminin kendisine karşı reaksiyon verdiği bir otoimmun hastalığı olan kişilerde de risk yükselir.İlk başta cildin belirli bir bölgesinde aniden yama gibi renk kaybı olur. Bunu uzun sessiz bir dönem izler. Bu sırada, ortaya çıkan renk açılmasında ne ilerleme ne de gerileme vardır. Daha sonra yine aynı şeyler birbirini takip ederek tekrarlayabilir.. Vitiligo daha çok cildin güneşe maruz kalan bölgelerini, ağız- burun gibi vücut deliklerinin etrafını ve kat yerlerini tutmayı sever. Oluşan lekenin geri dönme olasılığı düşüktür.Melanosit denilen hücrelerin neden tahrip olduğunun kesin sebebi bilinmemektedir. Bir ihtimal vücudun savunma sisteminin kendi melanositlerini yok ettiğidir.Vitiligo tedavisindeki temel amaç hastanın görünüşünü düzeltmektir. Böyle bir tedavi 6-18 ay gibi uzun bir zaman almaktadır. Hangi metodun kullanılacağı lekelerin yerine, sayısına ve yayılımına göre değişir. Bunun yanında her tedavi yolunun tüm hastalarda işe yarayacağını söylemek mümkün değildir.Tıbbi tedavi için kortizon içeren kremlerin kullanılır yada ağızdan alınan ilaçlar ile mor ötesi ışınların birlikte kullanıldığı PUVA tedavisi uygulanır. Buradaki amaç derinin tekrar renk pigmenti üretmesini sağlamaktır. Başarılı sonuçlar alınsa da özellikle PUVA tedavisinde yan etki yaşamamak için uygulamanın dikkatli yapılması gerekmektedir.
Kozmetikte emici olarak kullanılır. Günlük kullanımda tebeşir olarak anılır.
Ciltteki renk değişiklikleri“cilt lekeleri” olarak adlandırılır. Cilt lekeleri, deriden daha açık ve daha koyu olmak üzere iki şekilde görülür. Cilt lekeleri, hem kadın hem erkeklerde en yaygın görülen cilt rahatsızlıklardan biridir. Cilt lekelerinin birçoğu özellikle yanak, alın ve çeneye yerleşir, yüze daha mat ve pürüzlü bir görüntü verirler. Bunun dışında vücutta, sırt, göğüs ve el üstünde de çıkabilirler.Cilt lekeleri yaşamımızı tehdit etmemekle birlikte bir takım kozmetik problemlere sebep olabilir, hatta bazı kişilerin sosyal yaşamını da etkileyebilen bir takım psikolojik problemlere yol açabilir.Sık Karşılaşılan Cilt Lekeleri1. Malezma (Gebelik Lekeleri)Malezma türü lekeler genellikle kadınlarda yüz bölgesinde gebelik sonrası ya da doğum kontrol hapı kullanımıyla ortaya çıkarlar. Malezma daha çok ten rengi koyu kişilerde ortaya çıkar.Bu tip lekelere halk arasında“gebelik lekesi” adı da verilmektedir. Daha seyrek de olsa gebelik geçirmemiş ya da doğum kontrol hapı da kullanmayan kadınlarda da görülebilir.Bu tip lekelere erkeklerde çok nadir rastlanması ve gebelikte yüksek miktarda salınan kadınlık hormonu olarak da adlandırılan östrojenin bu lekelere yatkınlık yarattığını düşündürmektedir.Malezma, genellikle üst dudak yanaklar ve alın gibi güneşe açık bölgelerde gözlenir.Deriden koyu renkli düzensiz sinirli deriden kabarık olmayan lekeler seklinde kendini gösterir. Lekeler genellikle yaz aylarında ve güneş odası sonrasında koyulaşma eğilimi gösterir.Bu sebeple malezmali hastaların sürekli geniş spektrumlu güneşten koruyucu kullanmaları ve güneş odası benzeri yapay ışık kaynaklarından uzak durmaları gerekir.Malezma TedavisiGlikolik asit, laktik asit ve salisilik asit gibi peeling ajanlarıyla, dermatoloji ofisinde, uygun konsantrasyonlarla, 1- 4 hafta aralıklarla uygulanacak kimyasal peeling işlemi büyük fayda sağlar. Bunun yanında hidrokinon, azeleik asit, kojik asit, tretionin melasmada kullanılan baslıca ilaçlardır.Unutulmamalıdır ki, malezma tedavisinin basarîsi dermatolog ile hastanın uyumlu ve sabırlı işbirliğine bağlıdır.2. Et BenleriEt benleri tip dilinde skin tas veya acrochordons olarak bilinmektedir.Et benleri en çok orta yaslı ve yaslı kişilerde görülmektedirler. Şişmanlık, hamilelik, menopoz ve hormon hastalıkları et benlerinin çoğalmasına sebep olabilirler.Et benleri en çok boyun, koltuk altı, üst gövde ve göz çevresinde ortaya çıkarlar. Ağrısız oluşumlardır ve zamanla büyüyebilir ve çoğalabilirler. Nadiren et benleri tahriş olup renkleri koyulaşabilir ve ağrılı hale gelebilirler. Tek veya çok sayıda 1-3 mm çaplı ten veya kahve renkli, yumuşak ve saplı oluşumlardır.Son yıllarda yapılan araştırmalarda et benlerinde%80 Humsan papilloma virüs tespit edilmiştir. Et benleri çok fazla sayıda ve yaygınsa, hastada bağırsak polipleri ve hormon bozukluğu araştırılmalıdır.Et Beni TedavsiRadyofrekansKryoterapi ( buz tedavisi )Cerrahi olarak kolayca ve ağrısız şekilde kolayca tedavi edilebilirler.Benler hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız;http://www.hastane.com.tr/ben-Nedir.html3. Cilt BenleriCiltteki benlerin ise gelişim nedeni bilinmemekle beraber, bu benlerin sayısı genellikle kalıtsal olarak belirlenir ve birkaç taneden düzinelerceye varabilir. Genellikle erken çocukluk yaşlarında ortaya çıkmaya başlarlar ve ergenlik çağında sayıları hızla artar. İlk önce küçük yassı noktalar şeklinde ortaya çıkarlar, daha sonra çapları büyüyebilir. Yıllar geçtikçe kabarıklaşabilecekleri gibi düz de kalabilirler. Benlerin yüzeyi pürüzsüz, pürtüklü, hatta böğürtlen benzeri olabilir, üzerlerinde kalın koyu renkli kıllar bulunabilir. Renkleri ise et renginden daha koyu renklere kadar uzanan bir çeşitlilik gösterebilir.Çok sayıda ben olması melanom gelişme riskini arttıra. Özellikle 75′in üzerinde beni olan kişiler melanom açısından sıkı takip edilmelidirler. Ayrıca açık ten rengine sahip olmak, ailede melanom bulunması, uzun yıllar güneşte kalmak riski arttıran faktörlerdir.4. Şarap LekesiDoğum lekesi yeni doğanların%25‘ inde görülebilen damarsal bir anomalidir. En sık olarak ensede ve göz kapağında ortaya çıkar. Bu bölgedeki doğum lekesi genellikle okul çağına kadar kaybolur. Sağlık açısından herhangi bir risk taşımazlar.Şarap lekesi 1000 çocuktan 3'ünde görülür. Genellikle doğumda veya hemen sonra ortaya çıkar. Şarap lekesi pembe veya koyu mor renkte olabilir. Sıklıkla tek taraflı ortaya çıkar. En çok boyun ve yüzde görülür. Ancak vücutta da ortaya çıkabilir.Zamanla renkte koyulaşmalar ve deride kalınlaşmalar olabilir.Bu tür doğum lekesinin çarpma veya vurma ile deride kanama riski vardır. Şarap lekesi olanlarda mutlaka göz ve nörolojik muayene gereklidir. Çünkü göz ve beyinle ilgili problemler olabilir.Şarap Lekesi TedavisiŞarap lekeleri lazer tedavisi ile giderilebilir. Bu konudaki en etkin lazer flashlamp pulsed dye lazer'dir. Bazı vakalarda İntense pulsed light (IPL) etkili bulunmuştur5. Seboreik Keratoz (Yaşlılık Beni)Seboreik keratoz selim yapıda derinin üst tabakasına ait oluşumlardır. Seboreik kertoz oluşmasında genetik eğilim söz konusudur. Orta yas ve yaslılarda en çok görülen deri değişikliklerinden biridir.Seboreik keratoz ismi oluşumun yağlı görünümünden ve deride yağ kanallarının en sık görüldüğü bölgelerde ortaya çıkmasından dolayı verilmiştir.Seboreik keratoz deri benlerine benzer. Başlangıçta küçük, çok sayıda ten veya sâri renkli oluşumlardır. Zamanla kahverengi veya siyah renge dönüşür, yüzeyi karnabahar görünümlüdür.Seboreik keratoz özellikle yüz, omuz, göğüs ve sırtta ortaya çıkar. Göğüs altı gibi özellikle derinin sürtünen alanlarında yoğunlaşırlar.Seboreik keratozun tanısı dermatoskopla konmalıdır. Çünkü bir dermatoloji uzmanı bile bazen deri benleri ile seboreik keratozu karistirabilir.Seboreik Keratoz TedavisiSelim oluşum olmaları nedeniyle tedavisi daha çok kozmetik amaçlıdır.6. Lentigo ( Karaciğer Lekesi, Yaşlılık Lekesi)Lentigo çillerle karısan bir deri renk bozukluğu hastalığıdır. Lentigo her yasta görülebilir. Lentigo çilden daha koyu renkli ve büyüktür. Yaz kış deride kalır. Yaz aylarında rengi koyulaşır. Lentigonun çeşitleri vardır. An sik görülen solar lentigodur. Karaciğer lekesi olarak da bilinir. Özellikle açık tenli kişilerde güneşe maruz kalan deri alanlarında görülür.El sırtı, yüz, omuz, sırt ve göğüs ön yüzde ortaya çıkar. Değişik boyutlarda net sinirli kahverengi lekeler seklindedirler. El sırtında ortaya çıkanlar yaslılık lekeleri olarak adlandırılır.Özellikle akut güneş yanıklarından sonra, sırt, omuz ve gövdede derinin soyulmasını takiben lentigolar yaygın bir şekilde deride belirebilir.Lentigo TedavisiLentigolar kansere dönüşmez. Tedavileri estetik amaçlarla yapılır.7. ÇillerÇiller (a.k.a. ephelides), daha çok açık tenli ve kızıl saçlı, mavi, yeşil ya da ela göz renkleri olan kimselerde görülen küçük kahverengi lekelerdir.Hayatın erken aşamalarında ortaya çıkarlar ve yazın çoğalıp kışın hafiflerler. 40-45 yaşlarından sonra genellikle kaybolurlar.Güneşe maruz kalmış bölgelerde oluşurlar: Yüz, eller, göğüs ve sırt gibi. Bu kahverengi lekeler cilt tarafından üretilen bir pigment olan melaninin birikmesinden kaynaklanır. Vücutta var olan melaninin miktarı bireylerin cilt renklerinin tonunu belirler. Güneşe maruz kalındığında cilt UV ışınlarından gelebilecek zararı azaltabilmek için, reaksiyon olarak, daha fazla melanin üretir. Bu da melanin birikimine, dolayısıyla çil oluşumuna neden olur.Cildinizde renk farklılıklarının oluşmasını istemiyorsanız alınabilecek en etkili önlem güneşten korunmaktır. Böylece vücudunuzun kendini korumak için cilde'melanin üret' komutunu vermesine gerek kalmaz.Çiller, yaş lekeleri (lentigines) ile benzerlik gösterebilir. Ancak yaş lekeleri hayatın ileri safhalarında ortaya çıkar ve her tür ciltte oluşabilir.2. Akne (Sivilce)Halk arasında 'sivilce' adıyla bilinen akne en sık karşılaşılan cilt problemidir. Her 100 yetişkinin 85'i bir dönem bu problemle karşılaşır, 15'inde ise tedavisi güç bir hal alır. Akne ciltte bulunan yağ bezlerinin bir hastalığıdır, normalde bu bezlerin salgıladığı yağın deri yüzeyine çıkarak atılması gerekir. Fakat ergenlik döneminde yağ bezi daha fazla yağ salgılar, bu yağın deri yüzeyine geçişini sağlayan kanal yoğunlaşmış bir yağ kütlesi sebebi ile tıkanır. Aknenin temel nedeni ise bu tıkanmadır.Akne TedavisiUzman doktorunuz size şunları verebilir:Sabunlar veya losyonlarAkneyi kurutan jelLosyon veya jele ilave akneyi yok etmek için antibiyotikRetin A içeren cilt kremleriAntibiyotikEn kötü durumlarda, doktorunuz dikkatli kullanılması gereken bir ilaç tavsiye edebilir. Hamile bayanların veya hamile olduğundan şüphelenen bayanların bu ilacı kullanmaması gerekiyor. İlaç bebekte doğumsal kusurlara neden olabilir.Doktorunuz ayrıca ilaçla birlikte büyük kistler enjekte edebilir. Bu, cildinizde iz kalmasını önleyecektirAkne ile ilgili ayrıntılı bilgi için tıklayınwww.hastane.com.tr/akne-Nedir.html
